Wat zijn eiwitten?

Eiwitten dienen voor het leveren van brandstof en bouwstof.

Het leveren van brandstof

Eiwit is net als vetten en koolhydraten één van de voedingstoffen die ons lichaam kan voorzien van energie. Koolhydraten en vetten leveren voor een groot deel energie. Eiwitten worden pas omgezet in energie als je lichaam een tekort heeft aan koolhydraten en vetten. Of als er een teveel aan eiwitten in het lichaam aanwezig is. De hoeveelheid energie die eiwit levert is 4 kilocalorieën per gram.

Het leveren van bouwstof

Eiwitten dienen vooral als bouwstenen voor het lichaam. We noemen ze ook wel proteïnen. Proteïnen bestaan uit kleine onderdelen, die we aminozuren noemen.

In totaal zijn er 22 aminozuren, waarvan het lichaam er 13 zelf kan maken. Dit worden de niet-essentiële aminozuren genoemd. De overige 9 aminozuren, zijn de essentiële aminozuren. Deze moet je via eten binnenkrijgen. Daarnaast heb je nog 6 semi-essentiële aminozuren. Het lichaam kan ze normaal gesproken zelf maken, maar onder bepaalde omstandigheden lukt dat niet. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan bepaalde aandoeningen en ziekten. Het lichaam kan er dan niet genoeg van maken en heeft dan aanvulling via het eten nodig.

Herstel en opbouw van lichaamscellen

Voor het aanmaken van nieuwe cellen en voor het vervangen/herstellen van bestaande cellen en beschadigd eiwit, zijn eiwitten erg belangrijk. Alle weefsels in ons lichaam zijn opgebouwd uit cellen, die allemaal eiwit bevatten. Denk hierbij aan organen en spieren, het zenuwstelsel, de botten en het bloed. Een volwassen persoon bestaat gemiddeld voor 12 kilo uit eiwit. Dit eiwit wordt door het lichaam opgebouwd uit aminozuren.

De weefsels in ons lichaam hebben dagelijkse schade en zijn daarom aan onderhoud toe. Het gebruik van eiwitten herstelt deze schade. Tijdens de spijsvertering breken de eiwitten af tot aminozuren. Deze aminozuren worden via je bloed naar verschillende lichaamscellen gebracht. Hier maakt je lichaam dan weer de specifieke eiwitten die het nodig heeft. Het lichaam breekt dus eiwit af om dit te vervangen door nieuw eiwit. Zo wordt er beschadigd eiwit uit het lichaam verwijderd. Als dit niet verwijderd wordt, kan dit tot een verstoorde celgroei en celfunctie leiden.

Bij het opbouwen van nieuw eiwit dat uit een afgebroken eiwit komt, gaan ook aminozuren verloren. Het lichaam verliest namelijk steeds kleine hoeveelheden eiwit met zweet en urine, huidschilfers, haren en nagels. Dit moet uiteraard steeds aangevuld moet worden.

Bestanddeel van enzymen, afweerstoffen en hormonen

Alle enzymen in ons lichaam zijn eigenlijk eiwitten. De enzymen zijn betrokken bij veel regelprocessen in ons lichaam. Ze zorgen bijvoorbeeld voor een goede spijsvertering, afbraak van weefsels en de opname van voedingsstoffen. Daarnaast bestaan antilichamen (afweerstoffen) en veel hormonen (bijv. insuline) uit eiwitten.

Transport

Voor het transport van verschillende stoffen naar de cellen in je lichaam, spelen eiwitten een belangrijke rol. Ze zorgen er bijvoorbeeld voor dat zuurstof via het bloed naar je spieren gaat. Daarnaast spelen eiwitten een rol bij de opname en verwerking van eiwitten en het transporteren van voedingsstoffen in je lichaam.

Spieropbouw en herstel

Je lichaam heeft eiwitten nodig om je spieren te herstellen na het trainen. Als je getraind hebt, zijn je spieren belast. Er ontstaan kleine scheurtjes in je spieren, die na het sporten weer opgevuld moeten worden. Dit gebeurt door middel van aminozuren. De aminozuren vestigen zich in de scheurtjes en vormen daar nieuw spierweefsel en spiervezels.

Bouwstof voor neurotransmitters

Voor je neurotransmitters is eiwit een belangrijke bouwstof. Neurotransmitters worden ook wel de boodschappers van ons lichaam genoemd. Het zijn hele kleine lichaamseigen stoffen die een belangrijke rol spelen in je zenuw- en hersencellen. Daarnaast zijn ze betrokken bij de overdracht van prikkels. Dopamine, adrenaline en endorfine zijn voorbeelden van neurotransmitters.

Samengevat: wat zijn eiwitten?

De functies van eiwitten zijn:
• Het leveren van brandstof, wanneer je lichaam een tekort heeft aan koolhydraten en vetten of als er een teveel aan eiwitten in het lichaam aanwezig is.
• Eiwitten dienen vooral als bouwstenen voor het lichaam:
– Ze zijn belangrijk bij het herstel en de opbouw van lichaamscellen
– Het is een bestanddeel van enzymen, afweerstoffen en hormonen
– Ze spelen een rol bij het transport in je lichaam
– Je lichaam heeft eiwitten nodig voor spieropbouw en herstel na het
sporten
– Het is een belangrijke bouwstof voor je neurotransmitters